กากคาโนลา(Canola meal) ทางเลือกเทียบกากถั่วเหลือง

กากคาโนลา(Canola meal) ทางเลือกเทียบกากถั่วเหลือง

กากคาโนลา(Canola meal) ทางเลือกแทนกากถั่วเหลืองที่มีแนวโน้มมากที่สุด โดยพิจารณาที่กากคาโนลาและกากพืชน้ำมันอื่นๆ

          กากถั่วเหลือง (SBM) เป็นแหล่งโปรตีนที่ยอดเยี่ยมสำหรับปศุสัตว์หลายชนิดและปัจจุบันเป็นส่วนประกอบโปรตีนที่พบมากที่สุดในอาหารผสมสำหรับสุกร สัตว์ปีก และโคนม อย่างไรก็ตามเนื่องจากราคาของ SBM ผันผวนและอาจสูงมาก เกษตรกรจึงสำรวจส่วนผสมอื่นที่สามารถทดแทนทั้งหมดหรือบางส่วน นอกจากนี้การผลิตถั่วเหลืองในบางพื้นที่ของโลกยังนำมาซึ่งความกังวลด้านความยั่งยืนที่สำคัญ  เนื่องจากเกี่ยวข้องกับการทำลายทุ่งหญ้าธรรมชาติ และการตัดไม้ทำลายป่า อย่างไรก็ตามจากมุมมองด้านความยั่งยืนการเปลี่ยนจากกากถั่วเหลือง จะต้องได้รับการวิเคราะห์อย่างรอบคอบในแง่ของระยะทางการขนส่งส่วนผสมทางเลือก ที่ไกลเกินความจำเป็นสำหรับการประมวลผลเพิ่มเติมพร้อมปัจจัยอื่น ๆ ต้นทุนและคุณภาพโปรตีนของทางเลือกยังเป็นข้อควรพิจารณาที่สำคัญ   ในฉบับนี้จะมาแบ่งปันกากคาโนลาสำหรับทดแทน ในแง่ของคุณสมบัติโปรตีน ความพร้อมใช้งาน ความยั่งยืน และอื่น ๆ

Canola meal has a protein quality and amino acid profile close to that of SBM. - Photo: Misset

กากคาโนลา(Canola meal)และกากพืชน้ำมันอื่น ๆ

          กากพืชน้ำมันซึ่งเป็นผลพลอยได้ที่ยังคงอยู่ หลังจากการสกัดน้ำมัน มีศักยภาพที่สำคัญในการทดแทนกากถั่วเหลือง ในปริมาณที่แตกต่างกัน สำหรับอาหารปศุสัตว์หลายประเภท กากคาโนลามีโปรตีนสูงและมีคุณภาพโปรตีนและกรดอะมิโนใกล้เคียงกับกากถั่วเหลือง

          เนื่องจากพื้นที่การเพาะปลูกคาโนลาเพิ่มขึ้นในยุโรป แคนาดา สหรัฐอเมริกา และออสเตรเลีย กากคาโนลาจึงทำให้มีการแทรกเข้าไปในสูตรอาหารสัตว์ที่มากขึ้น   ในอาหารของปศุสัตว์หลายประเภทโดยเฉพาะโคนม และสุกร นอกจากนี้ยังเลี้ยงสัตว์ปีกและสัตว์น้ำบางชนิด

ความท้าทายในการใช้กากคาโนลา

          อย่างไรก็ตามกากคาโนลาไม่ใช่ทางเลือกที่คุ้มค่าหรือยั่งยืนสำหรับกากถั่วเหลืองในหลายส่วนของสหรัฐอเมริกา  เนื่องจากการขาดความสามารถในการบดเมล็ดคาโนลาให้คุณสมบัติใกล้เคียงกัน หมายความว่ากากคาโนลาจะต้องขนส่งในระยะทางไกล ความพยายามในการผสมพันธุ์ของคาโนลาได้ลดระดับกลูโคซิโนเลต (ซึ่งหากเลี้ยงในระดับสูงอาจส่งผลเสียต่อสุขภาพและประสิทธิภาพการทำงานของเนื้อสัตว์) เป็นเกือบศูนย์  ในบางพื้นที่ของโลกมีความกังวลว่ากากคาโนลาอาจผสมกับกากเรพซีด แต่วางตลาดเป็นชื่อกากคาโนลาเท่านั้น

กากเรพซีด(Rapeseed meal)

          ในขณะที่กากเรพซีดสามารถเป็นทางเลือกทางโภชนาการที่เหมาะสมกับกากถั่วเหลืองสำหรับโคนม การมีอุปทานทั่วโลกที่น้อยกว่าของเรพซีด เมื่อเทียบกับคาโนลาและ ข้อมูลกรดอะมิโนของมันเป็นที่นิยมน้อยกว่า นอกจากนี้ยังมีปัจจัยสารต้านทางโภชนะ (กลูโคซิโนเลต) ในกากเรพซีดที่มีค่าใช้จ่ายเพิ่มเติมในแง่ของการแปรรูปและ / หรือการเสริมเอนไซม์

กากพืชน้ำมันอื่น ๆ

          นอกจากกากคาโนลาและกากเรพซีดแล้ว ยังมีการสำรวจอาหารจากเม็ดทานตะวัน ถั่วลิสง และงา เมล็ดฟักทองและกากของมัน  พบว่าทดแทนกากถั่วเหลืองในอาหารของโคนมในแง่ของประสิทธิภาพการผลิตนม การหมักกระเพาะรูเมนและความสามารถในการย่อย

ข้อมูลทั่วไปเพิ่มเติม
          กากคาโนลาทดแทนโปรตีนจากกากถั่วเหลืองโดยศึกษาและรวบรวมงานวิจัยต่างๆ ในประเทศไทย ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2556 - 2561 ซึ่งมีการทดแทนด้วยกากคาโนลาที่ระดับที่ 0, 4, 6, 8, 12, 18 และ 24% ในอาหารสุกรขุนต่อประสิทธิภาพการเจริญเติบโต พบว่า กลุ่มที่ได้รับกากคาโนลาทดแทนโปรตีนกากถั่วเหลืองไม่มีผลต่อปริมาณการกินได้ อัตราการเจริญเติบโต และอัตราการเปลี่ยนอาหารเป็นน้ำหนัก ตัวอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ เมื่อเทียบกับกลุ่มอาหารสูตรควบคุม (P>0.05) ดังนั้นกากคาโนลาสามารถทดแทนกากถั่วเหลือง  นำมาใช้เป็นอาหารสุกรได้ถึง 24% ของสูตรอาหาร อย่างไรก็ตามควรมีการศึกษาเพิ่มเติมถึงระดับที่สามารถทดแทนได้สูงที่สุด ที่ส่งผลกระทบประสิทธิภาพการเจริญเติบโตในสุกรขุน เนื่องจากกากคาโนลามีสารต้านโภชนะ คือ กลูโคซิโนเลต หากให้กากคาโนลามากเกินไปส่งผลให้มีเยื่อใยสูงอาจให้ความน่ากินต่ำ

คาโนลา (canola)

          เป็นพืชน้ำมันชนิดหนึ่ง พืชที่สำคัญในเขตอบอุ่น ชื่อสามัญ : เรพ, คาโนลา, รูตาบากา (Rape, canola, rutabaga, swede) ชื่อวิทยาศาสตร์ : Brassica napus, B. Napobrassica ตระกูล : Brassicaceae แหล่งปลูกคาโนลาส่วนใหญ่อยู่ในแคนาดา จีน ออสเตรเลีย ในยุโรป และตะวันออกกลาง มีองค์ประกอบคุณค่าทางโภชนะ (ตารางที่ 1) มีการพัฒนาปรับปรุงพันธุ์มาจากเรพซีด เนื่องจากเรพซีดมีสารกลูโคซิโนเลตสูงจึงปรับปรุงพันธุ์เป็น คาโนล่า สายพันธุ์ใหม่ที่มีปริมาณระดับกรดอีรูสิค และสารกลูโคซิโนเลต ให้อยู่ในระดับต่ำ ซึ่งผลผลิตที่ได้นั้นจะนำไปหีบเอาน้ำมันมาเป็นอาหารมนุษย์ (มีน้ำมันประมาณ 43%) ส่วนที่เหลือ คือ กากประมาณ 57% นำมาเป็นอาหารสัตว์ เรียกว่า กากคาโนลา (Canola Meal ) (Yun et al. 2018) สามารถนำไปเป็นอาหารสัตว์ได้ ปัจจุบันนำมาเป็นโปรตีนทดแทนกากถั่วเหลือง โดยกากคาโนลามีคุณค่าทางโภชนะสูง มีโปรตีนประมาณ 37% ปริมาณไขมันประมาณ 3.5% ความชื้น 10.0% ปริมาณเถ้า 6.0% ปริมาณเยื้อใย 12.0% ดังตารางที่ 1

ตารางที่ 1 คุณค่าทางโภชนะของกากคาโนลา

สรุป           

          กากคาโนลาเป็นแหล่งโปรตีน สามารถนำมาใช้เป็นอาหารสัตว์ โดยทดแทนการใช้กากถั่วเหลืองและสามารถลดต้นทุนในการผลิตอาหารสัตว์ การใช้กากคาโนลาในอาหารสุกรขุน พบว่า การใช้กากคาโนลาที่ระดับ 24% ไม่มีผลต่อสมรรถนะการผลิตของสุกร แต่การใช้กากคาโนลาในระดับที่สูงเกินไปอาจส่งผลกระทบต่อการย่อยได้ และการใช้ประโยชน์ได้ของโภชนะ เนื่องจากกากคาโนลามีปริมาณเยื่อใยที่สูง ส่งผลให้มีความน่ากินต่ำเมื่อผสมในอาหารสัตว์มากเกินไป มีสารพิษกลูโคซิโนเลต (Glucosinolates) และส่งผลต่อประสิทธิภาพการเจริญเติบโต

ทางเลือกอื่นๆ แทนกากถั่วเหลือง 5 อันดับแรก

1. กากคาโนลาCanola meal

2. กากพัลส์Pulses

3. แมลงป่นInsect meal

4. กากจากการผลิตเบียร์Brewer’s spent grains

5. โปรตีนเซลล์เดียวSingle-cell protein

ที่มา: Pig Progress, ผลของการใช้กากคาโนลา (Canola meal) เป็นแหล่งโปรตีนทดแทนจากกากถั่วเหลืองต่อประสิทธิภาพการเจริญเติบโตของสุกรขุน โดย บัญชา สีมาวัน สาขาสัตวศาสตร์ คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี